جهانی شدن و تأثیر آن بر هویّت قومی و ملّی: مطالعۀ کردهای سنندج

هدف این پژوهش بررسی تأثیر جهانی‌شدن بر هویت ملّی و قومی کردهای شهر سنندج است. نظریه‌پردازی‌ می‌گوید جهانی‌شدن و روند روبه‌رشد آن موجب ‌شده است تا مجدداً هویت‌های قومی متأخر به ضرر هویت‌های ملی در گستره کشورها تقویت شوند. سؤال این است که آیا چنین نسبتی میان روند جهانی‌شدن با هویت ملّی و هویت قومی در میان کردهای ایران وجود دارد؟ برای پاسخ به این سؤال از نظریه رولاند رابرتسون استفاده کردیم، البته از آرای چند نظریه‌پرداز دیگر در زمینه جهانی‌شدن نیز بهره جسته‌ایم. فرضیه‌های استنتاج‌شده از چارچوب نظری عبارت‌اند از: 1. میان مصرف رسانه‌های جمعی جهانی‌شده و نوع هویت رابطه وجود دارد، به‌گونه‌ای که مصرف این رسانه‌ها به تضعیف هویت ملّی و تقویت هویت قومی منجر می‌شود، 2. میان گرایش به عضویت در نهادهای غیردولتی و نوع هویت رابطه وجود دارد، به‌گونه‌ای که گرایش به عضویت در این نهادها به تضعیف هویت ملّی و تقویت هویت قومی منجر می‌شود، 3. میان مسافرت‌ها و نوع هویت رابطه وجود دارد، به‌گونه‌ای که انجام مسافرت به سایر استان‌ها و خارج از کشور به تضعیف هویت ملّی و تقویت هویت قومی منجر می‌شود. روش تحقیق پیمایشی است و برای آزمون فرضیه‌ها از تکنیک تحلیل رگرسیونی استفاده شده است. شواهد تجربی دلالت بر آن دارد که افزایش مصرف رسانه‌های جهانی‌شده به تضعیف هویت ملّی و هویت دولت‌ساز منجر شده است. ازسوی دیگر، این عامل هویت قومی را تقویت کرده است. در وضعیتی مانند فعال‌ترشدن نهادهای غیردولتی و تحرّک بیشتر صنعت گردشگری و رونق اقتصادی، می‌توان انتظار داشت هویت قومی تقویت شود، اما درحال‌حاضر هنوز این مؤلفه‌ها در جامعه هدف از موقعیت چندان مناسبی برخوردار نیستند.